Garanti BBVA Genel Müdürü Recep Baştuğ, 2024 ve 2025’in ana konusunun enflasyon olacağını söyleyerek, “Enflasyonun hedeflendiği seviyelere yaklaşabilmesi için bir süre yüksek faiz ortamının içinde kalacağız” dedi.
ÖZEL HABER: SİNAN SAYGI
Garanti BBVA Genel Müdürü Recep Baştuğ, uygulanan ekonomi politikalarının sonuçlarını, son dönemde hızlı artan rezervlerde ve enflasyon eğiliminde elde edilen düşüşte gözlemlemeye başladıklarını söyledi. Yılın ilk yarısında enflasyonun tepe noktasını görüp ardından gerilemesini beklediklerini belirten Recep Baştuğ, “Yıl sonu enflasyon beklentimiz %40-45 aralığında. Özellikle baz etkilerin çıkmasıyla Ağustos’tan sonra kalıcı enflasyon oranına yaklaşacağız. Asıl büyüme mücadelesi de bundan sonra başlayacak. 2023’te yapılan vergi düzenlemeleri ve kur artışları, enflasyona ve dolayısıyla faiz maliyetine etki etti. Bu kapsamda, maliye politikasının para politikasıyla eş güdüm içinde çalışması elzem. Enflasyonla mücadele konusunda ana belirleyici unsur bu olacak. Alınan önden yüklemeli tedbirlerle, bütçe açığı 2023’ü OVP’de tahmin edilenin çok altında bir seviyede bitirdi. Depremle ilgili harcamalar elbette devam edecek. Ülke olarak yaraları sarmak için her türlü imkanı seferber etmemiz gerektiğinin altını çizerek, dezenflasyon için deprem dışı harcamalar tarafında kamu dahil daha net tasarruf yapılması gerekecek” dedi.
“SADELEŞME KENDİNİ HİSSETTİRECEK”
2024 yılının 2023’te başlayan ekonomide dengelenmenin devamı niteliğinde olacağını kaydeden Recep Baştuğ, “Sadeleşme daha da kendini hissettirecek. 2023 yılını yaklaşık %4.5 büyüme ile bitirdik. Bu yıl daha çok iç talepteki düşüş kaynaklı olarak büyüme %3.5’lar seviyesinde gerçekleşecek. Bunun da tüketim öncülüğünde gelişmesini bekliyoruz. 2024’ü iç talepteki yavaşlamayla beraber 30-35 milyar dolar cari açıkla bitireceğiz. Kur beklentimiz OVP’ye paralel olacak. TL’nin enflasyonun altında nominal olarak değer kaybetmeye devam edeceğini düşünüyoruz” diye konuştu.
“YABANCI YATIRIMCININ İLGİSİ ARTTI”
Uygulanan programın kabul gördüğünü, yabancı yatırımcı ilgisinin arttığını gözlemlediklerini ifade eden Recep Baştuğ, “Ödemeler dengesinde, Haziran-Kasım döneminde yaklaşık 3 milyar dolarlık hisse ve TL tahvile yatırımcı girişi olduğunu, Eurobond girişlerinin de 8 milyar dolara yaklaştığını görüyoruz. Türkiye’nin 5 yıllık risk primi son durumda 300’e kadar gerilemiş durumda. Yakın dönemde Türkiye’nin not görünümünde bir kademe kadar not artışı olası görünüyor. Seçim sonrasında ise devam eden süreçle, birkaç kademe birden yukarı yönde güncellemelerin olabileceğini düşünüyoruz. Seçimden sonra, ekonomi politikalarının daha radikal tedbirlerle devam edebileceğini düşünüyoruz. KKM, halihazırda 87 milyar dolara indi. Kaynağı TL olan KKM’de ise sona epey yaklaştık. Dövizden dönüşen KKM’nin vadesi geldikçe yaklaşık %15’i TL mevduata dönmeye başladı. Uygulanan politikalar bu istikamette devam ettiği sürece bu oran yukarıya doğru artacak ve kurda sağlanacak istikrarla bu çözülme hızlanarak devam edecek. Bu ortamda, yabancı girişlerinin de hızlanmasıyla, yılın ikinci yarısında ekonomi yönetiminin KKM konusunda rahatlayacağını düşünüyoruz” şeklinde konuştu.
“REEL SEKTÖRÜN BİLANÇOSU ÇOK SAĞLIKLI”
Reel sektörün bilançosunun çok sağlıklı olduğuna değinen Recep Baştuğ, sözlerine şöyle devam etti: “Son 3 yılda ucuz finansmana erişim ve devam eden kuvvetli iç talep, firmalarımızı daha kârlı hale getirdi. Para politikasında değişimlerle beraber faizler sadeleşti. Neticede kredi ve mevduat fiyatları dengelendi. Dolayısıyla, TL faizler enflasyonda hedeflenen düşüşle beraber normalleşene kadar, bu faiz seviyelerine alışmak durumundayız. Büyümenin %3.5 olacağını ve nisbi bir yavaşlamanın olacağını da düşünürsek, iç piyasaya çalışan firmaların bu duruma uygun beklentide olmaları sağlıklı olacaktır. Diğer yandan, ikinci yarıyılda yurtdışı faizlerin gerileyeceğini, dış talepteki toparlanmayla beraber ihracatçı sektörlerin destek göreceği bir ortam olacağını söyleyebiliriz. Sonuç olarak, finansman konusunda, özellikle ihracatçı firmalarımız için şu seçenekler önerilebilir: TL kredi faizleri %40 ve üzerinde seyredecek. Reeskont kredi (26.9% faiz) limitleri yakın zamanda iki katına çıkarılacak. TCMB üzerinden verebileceğimiz uygun faizli, uzun vadeli YTAK kredileri olacak. Küresel faizlerin gerilemesiyle, döviz cinsinden borçlanmalar daha uygun maliyetle yapılabilecek. Yatırım konusuna özel bir başlık açmamız gerekirse, TL kredi kullanıp yatırım yapacak firmalar için enflasyonu makul seviyelere indirene kadar banka kaynakları çok uygun ve ekonomik olmayacaktır. TL yatırım şu an için en uygun imkanı TCMB kaynaklı YTAK kredilerinde olabilir. Döviz geliri olan firmalar için YP krediler kısa ve uzun vade banka kaynakları ile çok rahat karşılanabilir.”
“FİRMALARI SÜRDÜRÜLEBİLİR KILMAK ÖNEMLİ”
Son 3 senedir, bankacılık sektörü olarak, çok zorlayıcı koşullarla karşılaştıklarını ama güçlü sermaye yapısı sayesinde devam edebildiklerini kaydeden Recep Baştuğ, “Müşteri-piyasa ve finansal sağlık bu dönemde öne çıkacak. Dolayısıyla önümüzdeki dönemde firmaları sürdürülebilir kılmak önemli hale geliyor. Firmaları ilgilendiren bir diğer konu bankaların kredi politikaları ile ilgili. Bankacılar olarak temel kredi yaklaşımlarına önemli bir diğer konuyu ekledik; sürdürülebilirlik, üretim süreçlerinde iklim etkileri. Fosil yakıtlar için doğrudan aksiyon aldık. Dolaylı olarak da benzer önlemlerimiz devam ediyor. Artık finanse ettiğimiz projelerin iklim karşısında alacağı şekil kararlarımızı etkilemeye başladı. Finansmana konu yatırım projesinden kaynaklanacak çevresel ve sosyal etkiler ile potansiyel tüm risklerin tanımlanması ve yönetilmesini sağlıyoruz. Örneğin; ormansızlaşma, su yönetimi ve bioçeşitlilik bunlardan en önemlileri. Regülatörler kaynaklı yasal bazı bilgi akışının zorunlu olacağı bir yapı bizi bekliyor. 2024 ve sonrasında, emisyon raporlamaları ve buna bağlı olarak takip edilecek belli rasyolar olacak. Firmalarımızın buna hazır olması gerekecek. 2022-2023 döneminde en fazla yatırım finansmanını sürdürülebilirlik çerçevesinde; özellikle GES ve RES yatırımları başta olmak üzere yenilenebilir enerjiye yaptık. Bu konuda pozitif desteğimize devam ediyoruz” dedi.
“ENFLASYONDA KADEMELİ DÜŞÜŞ ÖNGÖRÜYORUZ”
2023’ü yıllık %65, ortalamada %54 enflasyon ile kapattıklarını vurgulayan Recep Baştuğ, “2024 için enflasyon beklentimiz yılın ikinci yarısından sonra kademeli bir düşüş trendi. Yılın tamamında ortalama enflasyonun %56 seviyesinde olmasını, ancak yılı %40 – 45 ile kapatmayı bekliyoruz. Parasal sıkılaşma adımlarının bankacılık sektörü üzerinde de yansımalarını görüyoruz. Faizlerdeki artış trendinin doğal olarak kredi talebine yansıması oldu. Kredi büyüme sınırlamaları; ticari tarafta %2.5, ihtiyaç kredilerinde %3, taşıtta %2 şeklinde devam ediyor. 2024’te, parasal sıkılaşma ve büyümedeki dengelenme ile uyumlu, enflasyonun altında bir TL kredi büyümesi bekliyoruz. Sektörün en büyük zorluğu bu dönemde de marjlar ve kârlılık olmaya devam edecek. Burada negatif tablo sürüyor. Sektör hala negatif marj ortamında çalışmaya devam ediyor. Son dönemde artan zorunlu karşılık maliyetleri sektörü zorlamaya devam ediyor. Sanılanın aksine, son yıllarda sektör hep bu zorluğu göğüslemek durumunda kalıyor. 2021’de ortalama enflasyon %20 olurken, sektörün öz kaynak karlılığı %14’te kaldı. 2022’de ortalama enflasyon %72 iken, sektörde karlılık %42, 2023’te ortalama enflasyon %54, sektörün ilk 11 aylık öz kaynak karlılığı %34 oldu. Öz kaynak karlılığını diğer sektörlerle kıyasladığımızda, bankacılık 2022 ve 2023’te 15. sırada. Yani nominal olarak, yüksek kâr rakamlarının sermayeye oranıyla baktığımızda, bu önemli bir sorunu işaret ediyor. 2024’te yine bu ortamda sermaye kârlılığı enflasyonun altında olmaya devam edecektir” dedi.
“SEKTÖR BUGÜNLER İÇİN HAZIRLIKLIYDI”
Recep Baştuğ, sözlerini şöyle noktaladı: “Reel sektörden farklı olarak bankaların gerçek sermayesi para. Bu nedenle de sermayemizi enflasyon karşısında korumak, sürdürülebilir büyümemiz için en kritik konu. 2024’ün bir diğer meselesi risk maliyetlerindeki normalleşme olacak. Şu an geldiğimiz noktada takipteki kredi oranları uzun dönem ortalamalarının çok altında. 2024’te, özellikle bireysel kredilerde ve kart alacaklarında sorunlu kredilerin arttığını göreceğiz. İlk sinyalleri görmeye başladık. Tüzel tarafta ise 2024’te bir sorun beklemiyoruz, ancak 2025’te artış görebiliriz. Sektör adına sorun oluşturacak bir durum söz konusu değil. Yüksek karşılık oranları ile sektör bugünler için zaten hazırlıklıydı.”