Tahran'a varışta, Halk Maslahaty Başkanı, Mehrabad Uluslararası Havaalanı'nda İran İslam Cumhuriyeti'nin üst düzey yetkilileri tarafından karşılandı. Orada, Türkmen halkının Ulusal Lideri, İran Yollar ve Kentsel Gelişim Bakanı Bayan Farzaneh Sadegh Malvajerd ile kısa bir görüşme yaptı. Taraflar, Türkmenistan ve İran arasındaki ortaklığın güven ve karşılıklı saygıya dayalı stratejik niteliğini vurguladı.
Daha sonra Türkmenistan Ulusal Lideri'nin konvoyu Sadabad Kompleksi'ndeki Cumhuri Sarayı'na doğru ilerledi. Burada Cumhurbaşkanı Mesud Pezeshkian, Halk Maslahatyi Başkanı Gurbanguli Berdimuhamedov'u ana girişte karşıladı.
İki ülkenin ulusal bayrakları önünde yapılan resmi fotoğraf çekiminin ardından taraflar dar formatta bir araya geldi.
Cumhurbaşkanı Mesud Pezeshkian, İran'ı ziyaret etme davetini kabul ettiği için Gurbanguly Berdimuhamedov'a şükranlarını iletti ve iki ülke arasındaki yüzyıllardır süregelen ve aktif olarak gelişen iyi komşuluk ilişkilerinin yüksek seviyesini memnuniyetle kaydetti. İran başkanı, ikili iş birliğinin güçlendirilmesine büyük katkılarda bulunan Türkmenistan Halk Maslahaty Başkanı ile şahsen görüşme fırsatı bulduğu için mutlu olduğunu vurguladı.
İran Cumhurbaşkanı'na misafirperverliğinden dolayı teşekkür eden Türkmen Halkının Ulusal Lideri, Mesut Pezeşkian'a Türkmenistan Cumhurbaşkanı ve kendi adına İran İslam Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı seçilmesi dolayısıyla bir kez daha tebriklerini iletti.
Cumhurbaşkanı Mesud Pezeshkian ayrıca Serdar Berdimuhamedov'dan Türkmenistan'a uygun bir zamanda resmi bir ziyarette bulunma daveti aldı. İran lideri davet için minnettarlığını dile getirdi ve ilk uygun fırsatta Türkmenistan'ı ziyaret etmeyi planladığını belirtti.
Görüşmede Cumhurbaşkanı Mesud Pezeshkian, Türkmen halkının Ulusal Lideri'ne Farsçaya çevrilmiş “Bir Anneye Tapınmak – Bir Kutsallığa Tapınmak” adlı kitabı takdim etti.
Kitabı derin bir şükranla kabul eden Halk Maslahatgüzarı Başkanı Gurbanguli Berdimuhamedov, bunu Türkmen halkına değerli bir armağan ve annelere karşı büyük bir onur göstergesi olarak kabul ettiğini belirtti.
“Türkmen halkının yerel geleneklerinde ebeveynlere saygı duymak vardır. Bu, annelerimize karşı canlı bir onur göstergesi olan “Bir Anneye Tapınmak – Bir Kutsallığa Tapınmak” adlı eserimde ayrıntılı olarak anlatılmıştır,” dedi Gurbanguly Berdimuhamedov.
Görüşmede, Gurbanguli Berdimuhamedov, bu yılın mayıs ayında trajik bir şekilde hayatını kaybeden İran İslam Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Seyyid İbrahim Reisi'nin, devletlerarası diyaloğun güçlendirilmesine yaptığı büyük katkıya değindi.
Taraflar ayrıca, verimli ortaklığın daha da güçlendirilmesi için mevcut durum ve perspektifleri ele alarak, ticaret ve ekonomi alanını temel vektörler arasında tanımladılar.
Daha sonra taraflar gaz sektöründeki iş birliğini görüştüler. Özellikle Türkmen doğal gazının SWAP şeması kapsamında İran'a ve onun aracılığıyla diğer ülkelere tedarik edildiği belirtildi. Bu faaliyetlerin kapsamının genişletilmesi yönünde niyetler var. İran'a gaz tedarik hacminin yılda 40 milyar metreküpe çıkarılması için çalışmaların sürdüğünü vurgulayan Halk Maslahaty Türkmenistan Başkanı, bu alanda uzmanlaşmış İranlı şirketlerle birlikte bir dizi projeyi hayata geçirmeyi önerdi.
Taraflar ayrıca, özellikle Türkmen elektriğinin İran'a ihracatına ilişkin konular olmak üzere elektrik sektöründeki işbirliğini ele aldı.
Ulaştırma sektörü üçüncü anahtar vektör olarak tanımlandı. Bu bağlamda, taraflar bu alanda ortaklığı güçlendirmeye hazır olduklarını yinelediler.
Ayrıca, ortak ilgi alanımız olan bölgesel ve uluslararası politikanın güncel konuları da ele alındı.
Daha sonra görüşmeler genişletilmiş formatta devam etti. Toplantıya katılanlar, hem ikili formatta hem de uluslararası örgütler çerçevesinde devletlerarası ilişkilere ilişkin geniş bir yelpazedeki konuları görüştüler.
Katılımcılar, siyasi-diplomatik alanda iş birliği konularını ele aldı ve güncel konularda görüş alışverişinde bulundu.
Küresel güvenliğin dünya siyasetinin temel konuları arasında yer aldığı belirtildi. Bu bağlamda Türkmenistan küresel barış ve güvenliği sağlamak için büyük çaba sarf ediyor. BM Genel Kurulu'nun 78. oturumunda Türkmenistan tarafından başlatılan Küresel Güvenlik Stratejisi'nin geliştirilmesinin önemi vurgulandı. Taraflar barışçıl girişimlerin uygulanmasında iş birliği yapma kararlılığını dile getirdiler.
Heyetler ticaret ve ekonomik iş birliğini görüştü. Türkmen halkının Ulusal Lideri, ikili ticaret cirosunun ilerici dinamiklerini memnuniyetle kaydetti. Karşılıklı ticaret hacimlerini artırmak için taraflar, mal ve ürün yelpazesini ikili bazda ve özel şirketlerin bu çalışmaya katılımıyla artırmanın mümkün olduğunu ifade ettiler.
Elektrik sektöründeki iş birliği ayrıntılı olarak ele alındı. Türkmenistan, enerji sektöründeki iş birliğini daha da güçlendirmek için çaba sarf ediyor, dedi Halk Maslahaty Başkanı.
Taşımacılık sektörü de öncelikler arasında yer alıyor. Türkmenistan ve İran bu alanda iş birliğini güçlendirmeye büyük önem veriyor ve kargo akışının artmasından yana tavır sergiliyor. Taraflar, otoyol inşaatında iş birliğinin sonuçlarını ve gelecek vaat eden projeleri görüştüler.
Türkmenistan Halkının Ulusal Lideri, Kazakistan-Türkmenistan-İran güzergahındaki demir yolu akışının artırılması amacıyla üçlü işbirliğine ilişkin bir girişim ortaya koyarak, bu çalışmalara üç ülkenin şirketlerinin dahil edilmesinin mümkün olduğunu kaydetti.
Bu bağlamda İran İslam Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı, Ermenistan-İran-Türkmenistan-Kazakistan ulaştırma-transit güzergahındaki yük akışına ve etkin kullanımına ilişkin önerilerini dile getirdi.
Taraflar, Türkmenistan-İran Hükümetlerarası Ekonomik İşbirliği Komisyonu'nun faaliyetlerinin yoğunlaştırılmasının önemini vurguladılar.
Görüşmede, kültürel ve insani işbirliğinin genişletilmesine özel önem verilirken, karşılıklı Kültür Günleri düzenlenmesinin önemi vurgulandı.
Gurbanguly Berdimuhamedov, bu yıl Mayıs ayında Magtymguly Fragi'nin 300. yıldönümü dolayısıyla düzenlenen etkinlikler için İran tarafına şükranlarını iletti. Bu önemli tarihi anmak için Türkmenistan ve diğer ülkelerde kutlamalar yapıldığı kaydedildi. Bu bağlamda, Türkmen halkının Ulusal Lideri, Türkmenistan Devlet Başkanı ve kendi adına, İran İslam Cumhuriyeti Devlet Başkanı'nı, 11 Ekim 2024'te Aşkabat'ta düzenlenecek Magtymguly Fragi'nin 300. yıldönümü şerefine Devlet ve Hükümet Başkanları Uluslararası Forumu'na katılmaya davet etti.
Davet memnuniyetle kabul edildi.
Genişletilmiş formattaki görüşmelerin ardından ikili belgelerin imza töreni gerçekleştirildi.
Bunlar arasında: Türkmenistan Dışişleri Bakanlığı ile İran İslam Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı arasında 2025-2026 dönemini kapsayan İşbirliği Programı, Türkmenistan Türkmenbaşı Uluslararası Limanı ile İran İslam Cumhuriyeti Amirabad Limanı Arasında Kardeş Liman İlişkisine Dair Mutabakat Muhtırası, Devlet Şirketi “Türkmengaz” ile İran Milli Gaz Şirketi Arasında Doğal Gaz Alanında İşbirliğinin Geliştirilmesine Dair Mutabakat Muhtırası, Türkmenistan Devlet Gümrük Servisi ile İran İslam Cumhuriyeti Gümrük İdaresi Arasında 2025-2026 dönemini kapsayan Gelecekteki İşbirliğinin Derinleştirilmesi ve Genişletilmesine Dair Ortak Faaliyetler Programı yer almaktadır.
***
Türkmen Halkının Ulusal Lideri, Halk Maslahatyi Başkanı Gurbanguli Berdimuhamedov'un İran İslam Cumhuriyeti'ne gerçekleştirdiği çalışma ziyareti kapsamında Türkmenistan resmi heyetindeki katılımcılar, İranlı mevkidaşlarıyla ikili görüşmelerde bulundu.
Görüşmelerde taraflar yakıt ve enerji kompleksi, elektrik enerjisi, ulaştırma ve iletişim gibi alanlarda ilişkilerin daha da geliştirilmesi konularını ele aldılar ve gümrük hizmetleri arasındaki etkileşimi gözden geçirdiler. Taraflar, Türkmenistan ve İran İslam Cumhuriyeti'nin devlet ve ticari kuruluşlarının verimli iş birliğini daha da geliştirme niyetini dile getirdiler.
