Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk özel vakfı olan Vehbi Koç Vakfı’nın kuruluş sürecini aktaran Rahmi M. Koç, koleksiyonerlik tutkusunun başlangıcını, çocukluk anılarını ve bugün Türkiye’nin farklı illerinde dünya endüstriyel mirasının değerli örneklerini barındıran müzelerinin doğuş hikayesini anlattı.
Türkiye’nin ilk özel vakfı olarak 55 yıl önce kurulan Vehbi Koç Vakfı, yakın zamanda başlattığı ‘Vehbi Koç Vakfı Sohbetleri’ podcast serisine, ikinci konuğuyla devam ediyor. Serinin ikinci bölümünde Koç Holding Şeref Başkanı ve Vehbi Koç Vakfı Yönetim Kurulu Başkan Vekili Rahmi M. Koç’u konuk eden ‘Vehbi Koç Vakfı Sohbetleri’ne vakfın YouTube ve Spotify hesapları üzerinden ulaşılabiliyor.
“Vehbi Koç gittiği her yeri detaylıca inceler, etüt ederdi”
Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk özel vakfı olan Vehbi Koç Vakfı’nın kuruluş sürecini Rahmi M. Koç şöyle aktarıyor: “Babam ve annem, 1945 yılında kardeşim Sevgi Gönül’ü duyma sorununu tedavi ettirmek için Amerika’ya, Johns Hopkins’e götürdüler ve ameliyat ettirdiler. Vehbi Koç, gittiği her yeri tetkik eder, dikkatle incelerdi. Amerika’da üniversitelerin, hastanelerin ve müzelerin büyük vakıflar tarafından kurulduğunu veya finanse edildiğini gördü. Bu gözlemlerinden yola çıkarak Türkiye’de benzer bir yardım sisteminin oluşturulması gerektiğine karar verdi. Osmanlı’dan kalan vakıflar Türkiye’de hâlâ mevcuttu, ancak yeni bir yapı oluşturmak gerekiyordu. Bunun için 16 yıl boyunca çalışıldı ve nihayetinde, Vehbi Koç Vakfı kuruldu. Bugün şahsi yardımlarımız dışındaki bütün yardımlarımız Vehbi Koç Vakfı aracılığıyla gerçekleştiriliyor. Vakfın geliri, Koç Holding’in gelirinin yüzde 10’u ile finanse ediliyor. Vehbi Koç Lisesi, Koç Üniversitesi, Amerikan Hastanesi ve müzelerimizin yanı sıra desteklediğimiz diğer kuruluşlar ve vakıflar da bulunuyor.”
“Koleksiyonerlik tutkum babamın hediye ettiği oyuncak trenle başladı”
Koleksiyonerlik tutkusunun nasıl başladığından bahseden Rahmi M. Koç, “Eskiden iş adamları, Berlin’e, Macaristan’a veya Viyana’ya giderdi. Avusturalyalı bir dadımız vardı. Babamız gittiği zaman kız kardeşim Semahat’a (Semahat Arsel) kutu bebeği getirirdi. Bana da kendine göre bir şey getirirdi. Dadımız ‘Babanıza söyleyelim; bize sistematik bir hediye getirsin, Martin tren getirsin mesela’ dedi. Biz de babamızdan istedik. O da bir lokomotif, bir de bir kömür vagonu getirmiş. Dadımız ‘Bunun arkası da var’ deyince babam ‘Her gittiğimizde biraz getiririz, tamamlarız’ dedi. Sonra buharlı silindirler, buharlı gemilerle bir koleksiyon başladı. Üniversite zamanında da merakımız devam etti. Paramız oldukça bir şeyler alırdık. Öyle öyle birikmeye başladı…” diyerek, müzelerinin kuruluş hikayesini anlattı: “1958-1959 gibi Otosan’ı kuracağız. Bizi Detroit’e gönderdiler. Otosan’ın makinelerinden Ford’a sipariş etmek üzere… Üç hafta kaldık. Henry Ford Müzesi vardı. Vaktim boş olduğunda bu müzeye giderdim. Otomobilin seri imalat olarak dünyaya yayılması Henry Ford sayesinde olmuştur. Müzesi, geniş, kapsamlı ve tam Amerikan hayatını aksettiren bir müzeydi. Türkiye’ye geldik. Biz de bir müze kuracağız, kendi sanayimizden artan şeyleri koyalım dedik. Türkiye’nin endüstriyel hayatına yönelik hiçbir şey kalmamıştı. Bulabildiklerimiz ya yurtdışından ithal edilenlerdi ya da yurtdışından aldık, getirdik. 7’den 70’e kadar, hatta şimdi hayat uzadı 5’ten 90’a kadar alakasını çekecek nitelikte olmalıydı; öyle de oldu. Bizim müzede tüm ailenin ilgisini çekecek şeyler var.”
